Małopolskie LGD w Regionie RHÔNE-ALPES

Jako recenzję z pobytu we Francji przytoczymy tekst Pana Pawła Czaji- członka Loklanej Grupy Działania „Dunajec-Biała”, uczestnika wyjazdu.

"Duńska polityk a później także komisarz UE ds. rolnictwa i rozwoju wsi Mariann Fischer powiedziała w te słowa: „Pomysły mają tę zaletę, że jeśli dzielimy je z innymi ich ogólna wartość wzrasta. Wtedy również pomysły mają tendencję do pomnażania się. Doświadczenie pomaga nam przekuć pomysły w sukcesy”. Przesłanie zawarte w tej wypowiedzi stało się jednym z fundamentalnych założeń unijnego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich LEADER w ramach którego mocno akcentuje się współpracę i wymianę dobrych praktyk. Promocji tej wymiany służą min. wyjazdy studyjne takie jak wyjazd przedstawicieli Lokalnych Grup Działania z Małopolski, zorganizowany ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, do partnerskiego Regionu Rodan-Alpy w dniach 13-20 czerwca.

Region Rodan-Alpy jest drugim pod względem liczby mieszkańców regionem we Francji. Zamieszkuje tu 10% ludności kraju co plasuje go w pierwszej dziesiątce największych regionów europejskich. Powierzchnia regionu (45 tys. km2) odpowiada terytorium Holandii lub Belgii. Region graniczy z państwami i obszarami wysoko uprzemysłowionymi takimi jak Północne Włochy i Szwajcaria. Przekłada się to na mocną ekonomicznie pozycję regionu, którego PKB 3,5 krotnie przewyższa PKB innych regionów europejskich. Szczególnie silnie jest tu rozwinięty przemysł metalowy, mechaniczny, chemiczny oraz przetwórstwo tworzyw sztucznych. Liczącymi się gałęziami gospodarki są tu także produkcja odzieży, materiałów tekstylnych, elektroniki i farmaceutyków. Rozwojowi gospodarki towarzyszy tu prężny rozwój w dziedzinie badań naukowych i innowacyjnych technologi. Na terenie regionu znajduje się wiele ważnych ośrodków naukowych spośród których najsłynniejszy to Europejski Ośrodek Badań Jądrowych (CERN). Stolicą regionu jest Lyon. Do innych większych miast zalicza się Grenoble i Saint-Etienne. Przeciwwagę dla środowiska miejskiego i uprzemysłowienia stanowią obszary o wyjątkowych walorach naturalnych. Do najpopularniejszych, ikon właściwie, należą szczyt Mont-Blanc i rzeka Rodan. Dzięki swojemu położeniu i uwarunkowaniom geograficznym region jest istotnym ośrodkiem uprawiania sportu. Znajduje się tu blisko 170 stacji narciarskich. Zorganizowano tu wiele międzynarodowych imprez sportowych. Należą do nich Igrzyska Olimpijskie w Chamonix w 1924, w Grenoble w 1968, oraz Albertville w 1992. Mistrzostwa świata w piłce nożnej z 1998 (Lyon, Saint-Etienne), Tour de France który odbywa się co roku. Region słynie też z uprawy winorośli i produkcji win (min. znane powszechnie Beaujolais). Oprócz 40 różnych uznanych win wytwarza się tu także około 80 rodzajów sera.

W wyjeździe studyjnym uczestniczyło 25 przedstawicieli Lokalnych Grup Działania oraz reprezentanci urzędu Marszałkowskiego i Centrum Doradztwa Rolniczego, które zorganizowało wyjazd. W trakcie wizyty doszło do spotkań z przedstawicielami władz regionalnych, lokalnych samorządów, związków gmin i stowarzyszeń. Dyskutowano zagadnienia związane z funkcjonowaniem Programu LEADER oraz jego implementacją. O zawrót głowy przyprawiały delegatów z Polski zawiłości, mnogość instytucji i skomplikowany rozdział kompetencji we francuskiej administracji publicznej, która nie bez kozery wszakże jest synonimem przesadnie zbiurokratyzowanego porządku.

Szczególnie cennym elementem ekspedycji były spotkania z rolnikami i producentami, którzy stali się beneficjentami działania LEADERa a także spotkania z członkami LGD w terenie. Najbardziej warte uwypuklenia były wizyta na farmie serowarskiej, projekt „Fontanna mleka”, farma społecznościowa „Oasis” oraz wspólny punkt sprzedaży dla rolników.

Farmę serowarską stanowi spółdzielnia pięciu rolników trudniących się hodowlą kóz, bydła mlecznego i produkcją sera. Każdy z pięciu rolników odpowiada za osobną gałąź produkcji. Jeden zajmuje się uprawą pól, drugi hodowlą, trzeci produkcją sera, czwarty dystrybucją, piąty zaopatrzeniem. Rolnicy spotykają się w każdy poniedziałek i wspólnie ustalają zadania na bieżący tydzień. Ciekawostką jest, że jednym z rolników z grupy był potomek emigracyjnej rodziny Potockich mówiący bardzo dobrze po Polsku. Podobnie jak spółdzielnia serowarska zorganizowany był projekt „fontanny mleka”, który umożliwił grupie współpracujących ze sobą rolników zakup kilku mlekomatów do wspólnej sprzedaży. Mlekomaty funkcjonują już także w Polsce oferując klientom świeże mleko prosto z udoju. Farma społecznościowa „Oasis” zajmuje się z kolei produkcją ekologicznych owoców oraz warzyw i działa na zasadzie rocznego abonamentu płaconego przez klientów. Opłata ta uprawnia klienta do jednego koszyka warzyw tygodniowo. Koszyk zawiera aktualną produkcję tzn. dojrzewające zależnie od sezonu rośliny. Stały abonament gwarantuje producentom stabilny przypływ gotówki dzięki czemu zamiast co roku głowić się i szukać zbytu mogą oni całą swoją energię i czas poświęcić na uprawę eko warzyw. Konsumenci z kolei dostają świeże i pewne warzywa. Przy okazji farma przy współpracy z lokalnym samorządem stanowi także centrum promocji zatrudnienia i werbuje do pracy osoby długotrwale bezrobotne lub wykluczone społecznie. Wspólny punkt sprzedaży dla rolników był kolejnym etapem wizyty. Miał on także postać spółdzielni grupującej kilku rolników z regionu prowadzących razem sklep. Sprzedaje się w nim produkowane przez gospodarzy produkty rolne (owoce, warzywa, mięso, wino itp.).

Ogólnie zdecydowana większość tej wyprawy, jak na to wskazuje tekst, upłynęła pod znakiem współdziałania i spółdzielczości. Pobudza do myślenia, że spółdzielczość jest tak ważnym elementem rzeczywistości wsi w kraju będącym największym odbiorcą unijnych dopłat. Ale rozwój spółdzielczości wiejskiej jako model działania wydaje się przeżywać renesans, także poza Francją. Znajduje coraz więcej zwolenników. Podobnie w naszym kraju coraz powszechniej zawiązują się grupy producenckie a w programach wyborczych niektórych partii możemy nawet przeczytać hasła promujące tego typu zrzeszanie się. Z rozmów z rolnikami i z klientami wynika, iż spółdzielnie rolnicze, farmy społecznościowe mogą stanowić szanse rozwoju dla małych i średnich gospodarstw rolnych nie radzących sobie w konkurencji z farmami przemysłowymi. A przez to mogą one służyć jako antidotum na kryzysy żywnościowe związane z bezpieczeństwem żywności. Produkcja na ograniczoną, kontrolowaną skalę jako alternatywa dla wielkoprzemysłowej, wymykającej się z pod kontroli towarówki. Miejmy nadzieję, że wiele z tych pomysłów gotowych rozwiązań uda nam się z powodzeniem przeszczepić na rodzimy grunt."